مضرات ضد آفتاب ها

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، باعث آسیب هاى زیادى به پوست مى شود؛ از جمله لک، چین و چروک و بیمارى هایی چون سرطان پوست. به همین دلیل باید از ضد آفتاب استفاده شود تا پوست در مقابل این آسیب ها، در امان بماند. ولى باید توجه کرد که اگر در انتخاب ضد آفتاب مناسب، دقت نشود و درست مصرف نگردد، ممکن است عوارض خطرناک و جبران ناپذیرى به دنبال داشته باشد.

اشعه فرابنفش خورشید شامل سه قسمت UVA و UVB و UVC است که اثراشعه UVC توسط لایه اوزون ازبین مى رود ولى اشعه هاى UVA و UVB براى پوست خطرناک هستند. اشعه UVB روى سطح خارجى پوست اثر مى گذارد و اشعه UVA روى لایه هاى داخلى پوست اثر گذار است و هر دو این اشعه به پوست آسیب مى رسانند. وظیفه ضد آفتاب ها محافظت از پوست در مقابل این دو اشعه مى باشد که بنا به مواد مورد استفاده در آنها، دسته بندى مى شوند.

انواع ضد آفتاب ها:

ضد آفتاب هاى فیزیکى:

در ضد آفتاب های فیزیکی دو نوع از مواد معدنی فعال وجود دارند. تیتانیوم دی اکساید و زینک اکساید زمانى که بر روی پوست قرار می گیرند، سبب بازتاب یا انعکاس امواج فرابنفشى که با پوست برخورد مى کنند، می شوند . به این ترکیبات، خنثی کننده های فیزیکی نیز گفته مى شود.
حسن این ضد آفتاب ها این است که در مقابل نور خورشید تجزیه نمى شوند به همین دلیل دوام بیشترى بر روى پوست داشته و احتمال بروز حساسیت پوستى را ندارند. ولى چون بافت سنگینى دارند و روى پوست رنگ سفید دارند، طرفداران کمترى داشته باشند.

ضد آفتاب هاى شیمیایى:

١۵ نوع فیلتر براى ضد آفتاب های شیمیایی وجود دارند که معروفترین آنها، ترکیباتى نظیر اکسی بنزون OXYBENZONE ، اکتینوکسات OCTINOXATE ، اکتیسالات OCTISALATE ، h ، آوو بنزون AVOBENZONE می باشند که اشعه هاى فرابنفش خورشید را جذب و خنثی می کنند و خودشان نیز به مرور در مواجهه با اشعه، از قدرت اثرشان کاسته می شود. دوام کمترى بر روى پوست دارند و مواد موجود در آنها ممکن است باعث حساسیت هاى پوستى شود.

مضرات ضد آفتاب ها:

جذب پوست مى شوند:

ضد آفتاب هاى شیمیایى تنها بر روى پوست قرار نمى گیرند، بلکه در پوست نفوذ مى کنند و توسط سیستم گردش خون بدون این که توسط کبد فیلتر شوند در تمام بدن پراکنده مى شوند و ٢ روز پس از استفاده از ضد آفتاب اثرات آن در ادرار، خون و شیر مادر نمایان مى شود. اگر مواد ضد آفتاب ها مضر نباشد مشکلى ایجاد نمى شود ولى همه ضد آفتاب ها بى ضرر نیستند.

مختل کننده غدد مترشحه داخلى:

٩نوع از ١۵ نوع فیلترهاى شیمیایى، مختل کننده غدد مترشحه داخلى یا غدد درون ریز شناخته شده اند که این مشکل باعث به‌وجود آمدن اختلالات غیرطبیعی در رشد جنین و کودکان مى شود. همچنین موجب بلوغ زودرس در نوجوانان، کاهش اسپرم و عدم باروری می‌‌شوند. مختل کننده های غدد درون ریز مانند استروژن عمل می‌کنند و می‌توانند باعث رشد توده هاى سرطانی سینه و تخمدان در خانم‌ها و سرطان پروستات در مردان شوند. با توجه به این موضوع از به کار بردن کرم‌های ضد آفتاب بر روی پوست کودکان‌تان پرهیز کنید چون پوست آن‌ها معمولا بلافاصله مواد شیمیایی را جذب می‌کند.
یکى از مضرترین ترکیب در ضد آفتاب ها اکسی بنزون (Oxybenzone) است. که با نام هایی مانند بنزوفنون یا بنزوفنون-۳ نیز شناخته مى شود. روان‌پزشکان بر این باورند که این ماده شیمیایی برای سیستم عصبی هم سمی است.

ایجاد آلرژى:

برخی از مواد شیمیایی موجود در ضد آفتاب ها باعث تحریکات پوست مى شوند و اثراتى چون قرمزی، تورم، سوزش و خارش ایجاد مى کنند. این اثرات در برخی از افراد شدیدتر است و دچار خارش شدید می‌شوند. ضد آفتاب ها دو نوع آلرژى ایجاد مى کنند:

١) آلرژى تماسى: این حساسیت با قرار گرفتن ماده شیمیایى بر روی پوست ایجاد مى شود و آن ماده مستقیماً موجب بروز آلرژى مى شود. به همین دلیل چه در معرض نور آفتاب باشید یا نه، رخ مى دهد و این حساسیت شایع‌ترین نوع آلرژی نسبت به کرم‌ ضدآفتاب می‌باشد.
٢) آلرژی نوری: این آلرژی هنگامى که شخص در معرض نور خورشید قرار مى گیرد، خودش را نشان مى دهد. نور خورشید با یک ماده شیمیایی موجود در محصول مورد نظر تداخل پیدا کرده و موجب واکنش آلرژیک مى شوند.
آلرژى ایجاد شده مى تواند ناشى از ترکیبات PABA یا آمینوبنزوئیک اسید موجود در بسیاری از کرم‌های ضد آفتاب باشد. به همین خاطراین ماده کم‌کم از بسیاری از کرم‌های ضد آفتاب حذف مى شوند. همچنین مواد نگهدارنده و اسانس هاى شیمیایى موجود در کرم ها نیزمى تواند باعث ایجاد آلرژى شود. مى توان براى رفع این مشکل از ضد آفتاب هاى حاوى اکسید روى استفاده کرد که آلرژى زا نباشند. اگر پوست حساسى دارید می‌توانید از کرم‌های ضد آفتاب ‘هایپوآلرژیک’ خریداری کنید. این کرم‌ها فاقد PABA هستند.
کسانی که سابقه ابتلا به اگزما را دارند، بیشتر در معرض حساسیت ناشی از کرم ضدآفتاب قرار دارند. طبق تحقیقی، مردان و افراد بالای ۴۰ سال ، کمتر مبتلا به آلرژی نسبت به کرم ضدآفتاب می‌شوند.

سوزش چشم :

گاهى ممکن است مقدارى از ضد آفتاب هنگام مصرف به چشم وارد شود که باعث سوزش و قرمزى چشم شود. حتى برخى افراد مى گویندً که ممکن است باعث نا بینایى شود. پس سریع چشم را با آب بشویید و اگر احساس کردید که در بینایى شماً مشکلى پیش آمده به پزشک مراجعه کنید.

درد در مناطق مودار:

بعضى از ضد آفتاب ها باعث خشک شدن پوست مى شوند و چون در آن ناحیه پوست سفت مى شود، اگر داراى مو باشد مثل سینه مردان یا پوست کف سر، در آن ناحیه احساس درد ایجاد مى شود. به همین دلیل بهتر است براى نواحى مودار از ژل به جاى کرم و لوسیون استفاده شود.

چرک در فولیکول مو:
کرم‌های ضد آفتاب می‌توانند در برخى از نقاط پوست خارش ایجاد کنند که این نقاط کم‌کم تبدیل به راش‌های برجسته و قرمز می‌شوند. گاهی اوقات اطراف فولیکول هاى مو تاول‌های پر از چرک ایجاد می‌شوند.

ابتلا به سرطان:

یک سرى از ضدآفتاب‌های هستند که حاوی رتینول یا همان ویتامین A هستند که این ماده می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در افرادی که در معرض نور آفتاب هستند، افزایش دهد، اما هنوز متاسفانه به علت آثار ضدپیری‌، آن را به ضدآفتاب‌ها و لوسیون‌ها اضافه می‌کنند.
این ماده باعث افزایش حساسیت پوست در برابر نور آفتاب مى شود به همین دلیل باید چنین جمله اى به منظور هشدار بر روی جعبه این ضدآفتاب‌ها نوشته شود: «لطفا به مدت یک هفته از زمان استفاده از این محصول کمتر در معرض نور آفتاب قرار بگیرید».

روش هایى برای جلوگیری از مضرات کرم ضد آفتاب:

_ در صورت بروز هر گونه حساسیت از جمله قرمزی یا سوزش، مصرف کرم‌ ضد آفتاب را متوقف کنید.
_ حتماً در مورد استفاده از یک کرم ضد آفتاب مناسب پوستتان با یک پزشک یا داروساز مشورت کنید.همچنین توجه داشته باشید که داراى علامت استاندار بوده و تاییدیه وزارت بهداشت و درمان را دارا باشد. از طرفى سعى کنید هنگام تهیه ضد آفتاب نگاهى به بوروشور آن کنید و از عدم وجود مواد مضر مطمین شوید.
_ کرم ضدآفتاب را برای بچه‌ها با دقت زیادی انتخاب کنید.
_ از مصرف کرم ضد آفتاب در کودکان زیر ۶ ماه پرهیز کنید.
_ اگر پوست چرب دارید، حتماً از کرم ضد آفتاب فاقد چربی استفاده کنید تا از بروز جوش و آکنه جلوگیرى کنید.
_ حتماً هنگام قرار گرفتن در نور خورشید از کلاه و لباس هاى با آستین استفاده کنید تا نیاز شما را به ضد آفتاب کمتر کند.

بی‌خطر‌ترین ضد آفتاب:

زینک اکسید و تیتانیوم اکسید جزء ضد آفتاب هاى فیزیکى هستند که به خوبى مى توانند پوست را در مقابل هر دو اشعه UVA و UVB محافظت کنند و آسیب ضد آفتاب هاى شیمیایى را هم ندارند. از طرفى چون این ضد آفتاب ها به جاى جذب اشعه، آن را انعکاس مى دهد، کمتر در پوست جذب مى شود و براى کودکان و زنان باردار هم مى تواند انتخاب مناسبى باشد. البته این ضد آفتاب ها بافت سنگینى دارد و رنگ سفیدى بر روى پوست باقى مى گذارد ولى حد اقل مى توانید مطمئن باشید که مضرات کمترى نسبت به ضد آفتاب هاى شیمیایى دارند.