مجله اینترنتی مــد مجله اینترنتی مد و فشن و اخبار روز دنیا 
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
دیار آذربایجان از قدیم تاکنون، مهد فرهنگ و هنر و زیبایی بوده است. استان های آذری زبان هر ساله میزبان گردشگران و مسافران زیادی بوده و با آب و هوای خوش و فرهنگ دیرینه خود زبانزد گردشگران می باشد. لباس محلی آذربایجان از قرن ها پیش نمادی از فرهنگ و هنر این سرزمین بوده است.
در سال های اخیر استفاده از لباس های محلی در زندگی روزمره شهر نشینان کمرنگ تر شده ولی همچنان در مراسم ها و آئین های مختلف رنگ و بوی خود را حفظ کرده و مورد استفاده قرار می گیرد. خصوصا روستاییان و عشایر همچنان با همان لباس های اجداد خود که نشانه ای از شجاعت و دلاوری است ظاهر می شوند.
لباس اصیل آذربایجانی نشان‌دهندهٔ وضعیت تأهل و سن می‌باشد که رقص آذربایجانی با لباس آذربایجانی به اجرا درمی‌آید. از قرن بیستم به بعد، لباس محلی آذربایجان در شهرها کاربرد خود را از دست داده و حالت مدرنیته به خود گرفته‌است؛ ولی عموماً در مناطق عشایری و روستایی و مناطقی که اهالی آذربایجانی سکونت دارند، به مانند سابق کارکرد خود را حفظ کرده‌است.
لباس های مخصوص بانوان همه ویژگی های یک پوشش کامل را داشته است. جوان تر ها با رنگ های شاد و شادی بخش، با دور دوزی ها و نقش نگارهای زیبا و همچنین جنسی از ترمه و ابریشم لباسی بر تن می کردند. زنان این خطه کلاهی بر سر خود می گذاشتند به نام “برک”. زنان با سن بالاتر غالبا سربندی روی روسری خود می بستند که به آن”یایلیق” می گویند. مردان این سرزمین با پوشیدن کت های بلند و گذاشتن کلاهی پشمی بر سر، در کنار سادگی در پوشش از اصالت بالای خود می گویند.
لباس محلی آذربایجان ، زیبا اما کم رونق
لباس های محلی مشخصه و نماد فرهنگ، تاریخ، هویت و شناسنامه هر منطقه است که طی سالیان متمادی در بیشتر نقاط کشور پهناورمان دچار تغییر شده و دیگر کمتر سراغی از لباس های سنتی و قدیمی گرفته می شود.
گرچه ‘مهارت دوخت لباس های محلی و سنتی آذربایجان شرقی’ در فهرست میراث ناملموس آثار ملی کشور ثبت شده است، اما لباس محلی و سنتی در شهرهای این استان نیز منسوخ شده و بجز در برخی مراسم ویژه، بعضی روستاها و ایل های عشایر، در جای دیگر نشانی از آن دیده نمی شود.
ایلات مشهور آذربایجان شرقی همچون شاهسون و ارسباران و برخی از روستاها از معدود محل هایی است که هنوز زنان از پوشش لباس های محلی استفاده می کنند و تحت تاثیر مد و رسانه قرار نگرفته اند .
انواع لباس محلی
سه نوع لباس محلی شامل لباس محلی شهری، روستایی و عشایری وجود دارد که این نوع لباس ها در دوره صفویه و قاجار بیشتر استفاده می شد اما لباس محلی شهری در آذربایجان شرقی در حدود ۵۰ سال گذشته منسوخ شده است .لباس های روستایی هنوز در برخی از روستای های استان مانند دویجان شهرستان مرند رایج است و زنان و مردان آنجا همچنان از لباس محلی استفاده می کنند.
لباس محلی زنان آذربایجان
سرپوش، چارقد گل دار، پیشانی بند، پیراهن و روپوش چاک دار از جمله شاخص های لباس محلی زنانه در آذربایجان شرقی است .
فرم و شکل پوشاک زنانه در مناطق عشایری آذربایجان شرقی بیشتر به شیوه قدیم و شامل پیراهن بلند، دامن چین دار بلند و چارقد(روسری بزرگ) می شود.
رنگ های به کار رفته در پوشاک محلی زنان اسان اغلب رنگ هایی با زمینه روشن و گلدار است و نوع پارچه، دوخت، تزئین و نام انواع پوشاک و زیورهای زنانه در نزد ایلات و عشایر از تنوع چشمگیری برخوردار است.
لباس محلی مردان آدربایجان
شلوار مردانه سنتی استان هم در ساق پا تنگ و بالای آن گشاد است، جوارب محلی هم که رایج است .
در خصوص لباس مردانه آذربایجانی باید گفت ‘دوزملی آرغالیخ’ نام لباس مردانه بوده و به معنی لباس چین دار است که در مناطق شهری و روستایی رواج داشت؛ این لباس نیم تنه بوده و از کمر به صورت دامن است .
سرپوس(کلاه) مردان دارای تنوع زیاد بوده و با نام های ‘پاپاخ’، ‘دری بورکی’ ، ‘سرداری’، ‘پهلوی’ و قزاقی که وارداتی بودند، مورد استفاده قرار می گرفتند .
عشایر و روستاهای جنوب سهند همچنان از لباس های محلی استفاده می کنند؛ چادر شبی که در منطقه سردرود و بناب و شهر های دامنه کوهستان سهند بافته می شد و لباسی که چوپانان کوهستان سهند بکار می بردند و کت مردانه که تا چند سال پیش استفاده می شد، از جمله پوشاک های منحصر بفرد و ویژه آذربایجان شرقی به شمار می رود .
جنس لباس محلی آذربایجان
جنس پارچه های استفاده شده بسته به توان مالی افراد شامل کودری، ململ، چیت، متقال، فاستونی، دریاکنار، اوتماسینار، آیناگولی(پولکی)، شالموز، تافته، مخمل و به تازگی ابریشم می شود.
اجزای لباس محلی آذربایجان
لباس زنان و مردان به سه بخش سرپوش، تن پوش و پاپوش تقسیم می شود؛ عرقچین، روسری کلافه ای، شال و چارقد، چالما – شاماخی(سربند)، چپی(روسری)، آلاچارشاب(چادر رنگی)، اوربند(روبند) و چادرا(چادر) متداول ترین سرپوش های زنان روستایی و عشایر آذربایجان شرقی را تشکیل می داده است.
کوینک (پیراهنی بلند با یقه گرد)، دُن (نوعی پیراهن)، تومان (دامن بلند)، شلته یا دیزلیک (دامن کوتاه)، جلیقا(جلیقه)، یل (نوعی کت با پارچه مخمل و ترمه)، خود(کت معمولی)، جان کوینک(شامل تمام البسه کاموایی که روی پیراهن به تن می کنند) و ترکوینکی (زیرپوش) نیز از تن پوش های زنانه به شمار می روند.
کارشناس لباس های محلی یادآور می شود: پاپوش های زنانه نیز دارای انواع مختلفی همچون جوراب، گالش(کفش بدون پاشنه)، چاروق، قوندارا(نوعی کفش چرمی)، قیرمیزی باشماق(پاپوشی همچون دمپایی) و تک گون(کفش جشن و عروسی) بوده اند.
لب چین یا دولاما(نوعی چکمه مخصوص چارواردارها)، تک گون، گلاسه باشماخ، چاروق و چوست نیز انواع پاپوش های مردان عشایری و روستایی آذربایجان شرقی تا گذشته های نه چندان دور بودند.
استفاده از لباس های محلی و تن پوش مربوط به زمان و مکان و تاریخ جغرافیایی خاصی نیست و در واقع نیاز بشر بوده که تنوع آن مربوط به محیط، منطقه و نوع مذهب می باشد .
دامن در تمام تن پوش ها در تمام دوران بوده و شلوار هم برای زنان و هم برای مردان عمومیت داشته و سربندها و کلاه ها دست دوز بودند .
برخی از روستاهای شهرستان مرند و روستای ‘گل آخور’ شهرستان بستان آباد و دامنه سهند را از جمله مناطقی اعلام کرد که هنوز پوشش لباس های محلی در آنجا وجود دارد و پارچه های الوان و گل های درشت پوشش زنان این مناطق را تشکیل می دهد.
بالا تنه و آستین های گشاد فرم پوشش لباس های بیشتر روستاهای استان است و در کنار آن لباس سنتی به نام ‘ایش پالتاری’ دارند که در زمان کار و پخت نان از روی لباس عادی می پوشند.
در نقاط عشایری استان نیز لباس های محلی کماکان رایج است اما با ورود پارچه و لباس های ارزان قیمت لباس های محلی تحت تاثیر قرار گرفته است به طوری که جوانان عشایر دیگر از لباس های سنتی و محلی خود استفاده نمی کنند .
با این همه باید لباس های محلی حفظ شوند و با ثبت مهارت در دوختن لباس های محلی آذربایجان برای حفظ فرهنگ بومی و محلی منطقه نیز تلاش کرد هر چند نمی توان کسی را برای استفاده از این لباس ها ملزم کرد .
ارزش لباس های محلی در ایران به تا اندازه ای است که یک سری تمبر چهارتایی از لباس های محلی کشورمان از جمله آذربایجان شرقی در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی منتشر شده است.
مرتبط بخوانید :
